Functionele Biodiversiteit in en om de kas

Beschrijving

Onderzoeken hoe (nieuwe) glastuinbouwgebieden biodiverser kunnen worden ingericht op een wijze die winstgevend is voor zowel natuur als de bedrijven. Het gaat dus om herstel/verbetering van biodiversiteit waarmee tegelijkertijd invlieg van schadelijke organismen wordt voorkomen en dat van nuttigen wordt versterkt (functionele biodiversiteit). Binnen dit project ligt de focus op het bestrijden van schadelijke wantsen in en om de kas. De modelwantsen voor dit onderzoek zijn nezara in paprika en behaarde wants en brandnetelwants in chrysant. Lokstoffen worden geselecteerd en geëvalueerd om schadelijke wantsen weg te lokken en te concentreren. Ook worden diverse biologische bestrijders en middelen getest en geselecteerd op effectiviteit en (niet gewenste) repellente werking. Vervolgens wordt de attract & kill strategie getest met geselecteerde geuren (attract) en biologische middelen (kill). Het lokken wordt eventueel gecombineerd met lichtvallen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een beheersplan schadelijke wantsen dat voor meerdere gewassen inzetbaar is. In een aanpalend werkpakket wordt gekeken naar het lokken van zweefvliegen als bestuivers en bestrijders van bladluis in zachtfruit in kassen.

Resultaten

Het aantal natuurlijke vijanden rondom kassen gaat aanzienlijk omhoog ten opzichte van standaard bermen met kort gemaaid gras. De struiken, bomen en bloemvelden voorzien natuurlijke vijanden van alternatieve prooien, stuifmeel, nectar en schuilplekken, waardoor populaties natuurlijke vijanden zich konden vestigen en ontwikkelen. Gevolg is wel dat er ook meer plagen, zoals trips  komt naast de kas.

Behoud van biodiversiteit is van groot belang voor de land- en tuinbouw voor het bestuiven van gewassen en de beheersing van plagen. In hoeverre de directe omgeving van kassen van invloed is op plaagbestrijding in kassen, is echter nauwelijks bekend. Daarom zijn gedurende 2 tot 3 jaar bloemvelden, bomen en struiken naast kassen in de Bommelerwaard en het Oostland gemonitord.

De aangelegde bomen en struiken bleken bijzonder nuttig voor het vroeg aantrekken en faciliteren van predatoren met specifieke bladluissoorten die niet schadelijk zijn voor kasteelten. Met deze functie kunnen ze een belangrijke aanvulling zijn op bloemrijke kruiden die vooral nectar en stuifmeel leveren voor natuurlijke vijanden.

De studie toont echter ook aan dat de toenemende diversiteit van bloeiende planten in de buurt van kassen de totale tripsdichtheden verhoogt, waaronder potentiële plagen soorten zoals Thrips tabaci en Thrips fuscipennis. In hoeverre deze populaties naar kassen migreren is niet duidelijk en zal nader onderzocht moeten worden.

De analyse van tripsen en tripspredatoren per bloeiende plantensoort vertoont interessante verschillen. De bloemmonsters laten zien dat er grote variatie is in aantrekkelijkheid voor trips tussen de plantsoorten. Dit biedt mogelijkheden om plantsoorten te selecteren die niet heel aantrekkelijk zijn voor trips en tegelijkertijd goede waardplanten zijn voor Orius.

Het onderzoek laat zien dat naast de bijdrage aan het algemeen herstel van biodiversiteit er ook veel potentie is voor functionele biodiversiteit waarbij de verhoogde aantallen natuurlijke vijanden bijdragen aan de bestrijding van plagen in en rondom kassen. In welke mate dit daadwerkelijk gerealiseerd kan worden zonder al te veel risico’s te lopen op verhoogde plaagdruk zal nader onderzocht moeten worden.